لایه دو اتریوم؛ لایه دوم شبکه ETH چیست؟
فناوری بلاکچین یک فناوری نوظهور است. طبیعتا هر تکنولوژی برای رسیدن به اوج خود نیاز به زمان دارد. اگرچه این فناوری خیال شما را از بابت امنیت، اعتماد و هرگونه معیار دیگر آسوده می‌کند، اما باید پذیرفت به عنوان یک سیستم تازه وارد مشکلات خاص خود را دارد؛ مثلا مقیاس پذیری. این معضل در شبکه‌هایی به چشم می‌خورد که حجم تراکنش نسبتا بالایی داشته باشند. اتریوم با توجه به محبوبیت روز افزون در بازار ارز دیجیتال با چنین مشکلی دست و پنجه نرم می‌کند. راهکار حل این مشکل لایه دو اتریوم است. به لطف لایه دوم شبکه ETH می‌توان بر این مشکل غلبه کرد. اما لایه دوم شبکه اتریوم چیست و دقیقا چه کاری انجام می‌دهد؟
منظور از لایه دوم اتریوم (ETH) چیست؟
لایه دو اتریوم برگرفته از مجموعه راهکارهایی است که در خارج از شبکه بلاکچین (OffChain) جریان دارد. با این حال این راهکارها یک هدف اساسی را دنبال می‌کنند. تمامی راهکارهایی که در لایه دوم شبکه ETH ارائه می‌شوند، به منظور بهبود مقیاس پذیری و افزایش کارایی شبکه توسعه پیدا کرده‌اند.
در این زمان شاید یک سوال برای افراد ایجاد شود: مقیاس پذیری دقیقا چیست؟ به طور ساده می‌توان گفت مقیاس پذیری توان پردازش یک شبکه بلاکچین در مدت زمان مشخص است. اکنون می‌توان به هدف والای لایه دو در دنیای ارز دیجیتال، در اینجا اتریوم، پی برد. این لایه به افزایش سرعت تراکنش اتریوم کمک شایانی می‌کند. نکته‌ای که توجه به آن با افزایش حجم استفاده از شبکه اتریوم مبرم بود.
نحوه انجام کار لایه دوم اترویم
لایه دو اتریوم یک پروتکل اضافی است که در بستر بلاکچین اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این لایه به صورت مستقل ولی در راستای لایه اول فعالیت خود را انجام می‌دهد. به طوری که وظیفه پردازش و تراکنش به صورت کامل به این لایه واگذار می‌شود. به این ترتیب لایه دوم شبکه اتریوم بار بزرگی را از دوش لایه اصلی شبکه برداشته و نقاط ضعف آن را پوشش می‌دهد. چگونه؟ واضح است. لایه اصلی با انتقال حجم وسیعی از وظایف با قدرت بالا به فعالیت خود ادامه می‌دهد. در سمت مقابل فعالیت‌هایی نظیر پردازش تراکنش‌ها به لایه دوم با توان عملیاتی بالا محول می‌شود.
در مجموع، همانطور که پیشتر نیز اشاره شد، وجود لایه دو در شبکه اتریوم باعث بهبود عملکرد این شبکه در فاکتور مقیاس پذیری خواهد شد.
کاربرد لایه دوم شبکه ETH چیست؟
به طور کلی تمام راهکارهایی که در لایه دوم شبکه ETH توسعه داده شده است، دو هدف بسیار مهم و ارزشمند را در این بلاکچین دنبال می‌کنند. در واقع اگرچه راهکارها از روش‌های مختلفی برای عملکرد خود استفاده می‌کنند، اما در نهایت هدف یا کاربرد اصلی آنها یکسان است.
در ادامه دو کاربردی که این مجموعه راهکارها در راستای آن اعمال می‌شوند را بررسی می‌کنیم:
- کاهش سنگینی شبکه اصلی اتریوم با انتقال بخش بزرگی از داده‌ها به این لایه
- بهبود مقیاس پذیری شبکه اتریوم و در نتیجه بالارفتن سرعت تراکنش و پایین آمدن کارمزد
مزیت و معایب لایه دوم ETH
پس از آشنایی با لایه دوم شبکه اتریوم بد نیست نگاهی به مزایا و معایب این راهکار جدید در شبکه بلاکچین Ethereum بیندازیم. در جدول زیر می‌توانید به طور مختصر و مفید امتیازت مثبت و منفی این راهکار جدید تیم توسعه دهنده اتریوم را مشاهده کنید:
| مزایا | |
| تراکنش سریعتر | زنجیره‌های لایه 2 اتریوم، مثل پالیگان،اپتیمیزم و آربیتروم قابلیت مدیریت حجم بالایی از تراکنش‌ها را دارند. این زنجیره‌ها به ترتیب توان پردازش 65، 2 و 40 هزار تراکنش در یک ثانیه را دارند. |
| کارمزد پایین تر | اگرچه اولویت تراکنش در شبکه اصلی اتریوم بر اساس میزان کارمزد پرداختی است، اما با توجه به افزایش سرعت تراکنش‌ها در پروژه های لایه دوم، کارمزد معاملات به شدت کاهش پیدا کرده است. چرا که اولویت بندی معنا ندارد. |
| افزایش امنیت شبکه | اگرچه تراکنش در لایه های دوم مورد پردازش قرار می‌گیرد، اما وظیفه تایید و تسویه همچنان برعهده لایه اصلی شبکه است. بر این اساس امنیت لایه اصلی به لایه دوم منتقل می‌شود. دقت کنید بار سنگین لایه اول به لطف لایه دوم کاهش پیدا کرده است و این یعنی تمرکز بیشتری روی امنیت وجود دارد. |
| کارایی بالاتر شبکه | با توجه به این که اتریوم متن باز است و برای برنامه‌ها و پروژه‌های مختلف به کار گرفته می‌شود، بهبود مقیاس پذیری یا همان افزایش سرعت تراکنش منجر به توانایی حل محاسبات پیچیده تر شده و در نتیجه کارایی این شبکه در اجرای پروژهها گسترش پیدا می‌کند. |
| معایب | |
| ترکیب پذیری کمتر | حوزه دیفای (DeFi) به خوبی توسط شبکه اتریوم پشتیبانی می‌شود، اما نه در لایه دو اتریوم! در این لایه پروژه‌های مرتبط با دیفای با محدودیت مواجه می‌شوند. برای مثال یک برنامه یا dapp نمی‌تواند با برنامه دیگر تعامل برقرار کند. |
| نقدینگی | نقدینگی یکی از مهمترین معیارهای در بازارهای مالی من جمله بازار کریپتوکارنسی محسوب می‌شود. یک مشکل بزرگ شفافیت لایه دوم و چگونگی تقسیم نقدینگی در لایه اول و لایه دوم است. |
| مشکل در جابجایی میان شبکه های لایه دو | جابجایی میان شبکه‌های مختلفی که در لایه شماره دو قرار دارند، می‌تواند چالش برانگیز و با خطا مواجه باشد. |
بهترین پروژه های لایه دو اتریوم
آیا با پروژه‌های مرتبط با لایه دوم شبکه ETH آشنایی دارید؟ جالب است بدانید هر یک از این پروژهها هدف جانبی کاملا منحصر به فردی دارند. برخی از آنها باعث تراکنش هرچه سریعتر شبکه می‌شوند، گروهی روی کاهش هزینه کارمزد تمرکز کرده‌اند و دسته‌ای دیگر به صورت انحصاری در حوزه NFTها فعالیت می‌کنند. با وجود تفاوت در اهداف جانبی هر پروژه هدف اصلی پشت آنها بهبود مقیاس پذیری شبکه است.
در ادامه با برخی از موفق‌ترین و بهترین شبکه‌ها آشنا می‌شویم:
- پالیگان (Polygon)
- لوپرینگ (Loopring)
- او ام جی نتورک (OMG Network)
- آربیتروم (Arbitrum)
رایج‌ترین راه‌حل‌های لایه دوم اتریوم کدامند؟
تا به اینجا بارها و بارها درباره لایه دو اتریوم صحبت کردیم و آن را مجموعه‌ای از راهکارها یا راه حل‌ها معرفی نمودیم. دیگر وقت آن رسیده تا با راهکارهایی که در لایه دوم شبکه ETH به کار گرفته می‌شوند، آشنا شوید.
آیا برای شناختن راه حل‌های لایه دوم آمادگی دارید؟
- رول آپ‌ها (Rollups): راهکاری ایده آل برای ادغام و فشرده سازی تراکنش‌ها در یک بلاک.
- پلاسما (Plasma): ایجاد زنجیره‌های کوچک جهت پردازش هرچه بهتر تراکنش‌ها.
- کانال های وضعیت (State Channels): ثبت تراکنش‌های آغازی و پایانی هر بلاک روی زنجیره اصلی.
- زنجیره‌های جانبی (Sidechains): ایجاد یک بلاکچین مستقل و اتصال آن به بلاکچین اصلی.
- ترکیبی (Hybrid): به کارگیری چندین راهکار مختلف در لایه لایه دوم شبکه اتریوم.
- ولیدیوم (Validium): نگهداری داده‌های خارج از زنجیره اصلی با قابلیت اثبات دانایی صفر برای از بین بردن خطر هک یا سرقت.
آینده لایه 2 اتریوم (ETH)
در حال حاضر ویتالیک بوترین خالق اتریوم، به همراه تیم توسعه دهنده خود در حال تحقیق و توسعه بر روی نسخه 2 اتریوم می‌باشد. با توجه به مشکلاتی نظیر مقیاس پذیری که در این بلاکچین مشاهده شد، پروژه ساخت اتریوم 2 کلید خورده است. با این وجود رونمایی از این پروژه شاید مدت زیادی طول بکشد. در این راستا لایه دوم شبکه ETH یک راهکار موقتی برای بهبود نسخه اول اتریوم محسوب می‌شود. لایه دو اتریوم با هدف بهبود مقیاس پذیری و افزایش سرعت تراکنش در این شبکه راه‌اندازی شده است. البته حتی اگر در آینده لایه دوم شبکه اتریوم مورد استفاده قرار نگیرد، این پروژه می‌تواند تجریبات گرانبهایی برای سازندگان این بلاکچین به همراه داشته باشد. باید منتظر ماند و دید در نسخه دوم Ethereum چه تغییراتی در لایه شماره 2 ایجاد خواهد شد.